گذار از اندیشهء اخباریگری در جهان تشیع به اندیشه اصولی و اجتهادی از مهمترین علل نقش آفرینی عالمان دین در عرصه سیاست است در پی بررسی دیدگاه دو مکتب اخباری و اصولی از قرن پنجم هجری تا قرن سیزدهم و از قرن سیزدهم تا کنون، فراز و نشیب در ساحت اندیشه در عرصه سیاسی و جایگاه سیاسی عالم دینی را با توجه به مبانی فکری دو مکتب اخباری و اصولی شاهد بوده ایم. شکست مکتب اخباری و پیروزی مکتب اصولی در فقه امامیه...

یکی از عوامل بالندگی تشیع وگرایش به کلام و عقل، برخورد فکری ای است که عالمان شیع? ری با عالمان دیگر مذاهب داشته اند. در این نوشتار مقایس? بحث امامت در تفسیر روض الجنان ابوالفتوح و مفاتیح الغیب فخر رازی، بنا به ترتیب سور وآیا ت مصحف شریف صورت گرفته است. امامت و اهل بیت از جمله اساسی ترین مباحث مطرح در تفسیر ابوالفتوح است. او در این خصوص تأویل واژه اهل بیت را مطابق مذهب اهل بیت آورده است و اهل بی...

در سال‌های اخیر مسلمانان دچار جنگ داخلی شده‌اند که ناشی از ظهور گروه تروریستی موسوم به دولت اسلام شام و عراق یا داعش است. این گروه نوسلفیسم محسوب می‌شود و افراطی‌تر از سلفی گرایان است. بیشترین تضاد داعش، با تشیع و تجلی آن در تفکرات امام خمینی(ره) در قالب جمهوری اسلامی است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چه تفاوت‌هایی بین اصول نوسلفیسم (متمرکز بر داعش) و اصول فکری تشیع (متمرکز بر ام...

یکی از دو گرایش عمده جریان تشیع، گرایشی است که از آن به عنوان گرایش تشیع اصولی یاد می­شود و نقطه مقابل آن نیز گرایشی است که به احادیث و اخبار موجود در منابع شیعی نگاهی ویژه دارد. گرایش اصولی توسط عالمان شیعی بغداد در قرن چهارم و پنجم مانند شیخ مفید، سیدمرتضی و شیخ طوسی پایه گذاری شد و توسط شاگردان اینان به فلات ایران انتقال یافت و تحت تأثیر زمان و مکان تحولاتی را هم تجربه نمود و جریانی به وجود ...

ابوالفتح محمدبن ابوالقاسم عبدالکریم بن ابوبکراحمد شهرستانی متَکلّم شافعی اشعری فقیه اصولی، فیلسوف وملقب به افضل، حجة الحق وتاج الدین، ازاندیشمندان بزرگ تاریخ علوم درایران است که بیشتر به سبب نگارش کتاب ملَلونحل(آیین هاوکیش ها) شهرت دارد .ملل و نحل مروری جامع ومفصل برادیان، فِرق، مذاهب، مکاتب ونحله های فلسفی گوناگون است. این مقاله سعی دارد تا شهرستانی وملل ونحل اورامعرفی کرده و برخی ادعاهای آن دربار...

این تحقیق از نوع متن پژوهی موضوعی بوده و هدف آن ایجاد زمینه برای پاسخ به این سوال است که آیا قواعد مهم اصولی از احادیث به دست آمده یا این که مبنای بیشتر آن ها عقلی است؟ البته پاسخ علمی به این سوال خود زمینه پرداختن به مسئله مهم تری خواهد بود که آیا دانش اصول فقه علمی برگرفته از تجربه بشری بوده و مسائل آن مستقیماً از وحی گرفته نشده یا این که یک علم الهی است که قواعد آن مستقیماً از قرآن و روایات گر...

امام خمینی(ره) به ­عنوان اندیشمندی انقلابی و مؤسس نظامی بدیع بر مبنای اصول و بنیان­ های محوری تفکر اسلامی و شیعی، صاحب اندیشه و نظرگاه سیاسی خاص و متمایزی نسبت به اسلاف فقیه و اندیشمند خویش بوده اند. تمایزی­ که موجبات تفکر، طرح و برنامه عملی جدیدی در حوزه اندیشه و سیاست  شیعی را فراهم نمود. یکی از حوزه­ ها و مصادر تعین بخش این تمایز، حوزه روش­ شناختی است. در این میان، روش­ شناسی اجتهادی به­ عنو...

نگارنده در این رساله برآن است ، ایده موعود گرایی را در مکاتب شیخیه ، بابیه و بهائیه بررسی کند و رابطه و نسبت آنرا با ایده موعود گرایی در تشیع اثنی عشری باز نماید . با چنین رویکردی و در جهت فراهم آوردن امکانات پژوهشی برای پاسخ گفتن به چرائی و چگونگی عوامل موثر در شکل گیری تحول و تطور اندیشه موعود گرایی ضمن برکشیدن عناصر اصلی موعود گرایی تشیع اثنی عشری از طریق رجوع به منابع دینی و کلامی سه مکتب ف...

    پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. بدون شناخت از مواضع این دو جریان امکان شناخت دقیق از تحولات قرون نوزده و بیست ایران امکان پذیر نیست. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، پاسخگویی به این سؤال است که منازعه مکتب اصولی و اخباری چه پیامدهای فکری و سیاسی برای جامعه امامیه داشته است. چارچوب نظری این تحقیق مبتن...

هر نظام حقوقی بر مبنای اصولی بنیان گذارده شده است و حفظ آن اصول در مرحله ی قانونگذاری و اجرای قانون موجب تداوم و هماهنگی آن نظام خواهد بود. تفسیر مناسب برای هر نظام حقوقی تفسیری است که اصول مورد احترام را حفظ نماید، تفسیر مناسب با نظام حقوقی خود را تفسیر اصولی دانسته ایم. تفسیری که با رعایت اصول مورد احترام به پاسخگویی به نیاز ها می پردازد. برای شناخت بهتر تفسیر اصولی به بررسی جایگاه آن در بی...